Txostenaren aurkezpena
1. Metodologia
1.1. Norberaren autonomiari eta mendetasunari buruz Estatu, autonomia eta foru esparruetan indarrean dagoen lege gorputzaren eta zenbait agiri espezializaturen azterketa
5.5. Prestazioaren erreklamazioa atzeraeraginezko ondorioekin (mendeko pertsona hil ondoren)
Banakako Arreta Programa egin ondoren hildako mendeko pertsona baten familiari ukatu egin zitzaion atzeraeraginezko ondorioak zituen familia-ingurunean zainketak emateko prestazioaren (FIZPE) zenbatekoa ematea, nahiz eta programa horretan, Arabako Foru Aldundiak idatziz jaso prestazio horren egokitasuna.
Espediente hori eta beste antzeko batzuk izapidetzen ari dira.
Hala ere, hainbat iritzi aurrera ditzakegu:
Arabako Foru Aldundiak FIZPEren dekretu arauemailearen 21.a) artikuluan "dagokion prestazioa eskuratzeko eskubidea sortuko da onuradunak jaso beharreko prestazio jakina aintzatesten duen ebazpena oinarri hartuta" xedatzen du, 8/2010 Errege Lege Dekretua, maiatzaren 20koa,, defizit publikoa murrizteko ezohiko neurriak hartzeko denak, aplikatzeko. Hain zuzen ere, Errege Lege Dekretuak AMALen lehen xedapen osagarria aldatu du zentzu horretan. Xedapen osagarri horren arabera, ebazpenetan jasotako eskubidea aitortzeak zerbitzuak eta prestazioak interesdunak eskatzen zituen unetik eskuratzeko eskubidea sortzen zuen. Hala, bere III. kapituluak mendekotasunagatiko prestazioen ordainketen atzeraeragina kentzen du eskatzaile berrientzat eskaera aurkezteko egunean, eta paraleloan, sei hilabeteko gehieneko ebazpen-epea ezartzen da. Epe hori ez betetzeak atzeraeragina ekarriko du berekin, betetzen ez den egunetik hasita.
Interesduna prestazioaren ondorioetarako data baino lehen hil denez, eta nolabait aipatu sei hilabeteko epea gainditu denez, ukoak legezko babesa du.
Halaber, Bizkaiko Foru Aldundiak bere araudian gehitu ditu Errege Lege Dekretuaren xedapenak, 93/2010 Foru Dekretua, uztailaren 200koa, menpekotasun-egoera aitortzeko prozedura arautzen zuen araudia aldatzen duena, onartzearen bidez.
Hala ere, ebazpenaren legaltasuna, bai eta aipatu xedapen arauemaileena ere, ez da oztopo AMALen jada aldatutako lehen xedapen osagarrian ezarritako erregimena egokiagoa zela pentsatzeko. 30/1992 Legearen 57.3. artikuluak eskaintzen duen aukera, ekintzei atzeraeraginezko eraginkortasuna emateko zentzuan baldin eta "interesdunari ondorio onuragarriak eragiten badizkio, ekintzaren eraginkortasuna atzera egiteko datan beharrezko gertaerak daudenean eta horrek beste pertsona batzuen legezko eskubideak edo interesak kaltetzen ez dituenean", aprobetxatu egin beharko litzateke mendekotasunaren moduko arlo sentikorrean. Bestetik, prestazio ekonomikoa jasotzeko eskubidea onuradunari dagokio –mendekotasun-egoeran dagoen pertsonari– helburu bakar baterako erabiltzeko, hain zuzen ere, zaintzaile nagusiari ordaintzeko. Ondorioen atzeraeraginaren zentzuak egindako zainketa bat ordaintzeko logikari erantzuten dio. Ez da egokia inorena ez den gertaera batek, eta edonola ere, borondatezkoa ez denak –heriotza horrelakoa da–, aurretiko zainketa horren ordainketa oztopatzea.